แหล่งการเรียนรู้: สำนวนสุภาษิตไทย

สำนวนสุภาษิตไทยรวมถึงคำพังเพยนั้น นิยมใช้กันมาอย่างยาวนานและแพร่หลาย นับเป็นอีกหนึ่งในวัฒนธรรมที่น่าภาคภูมิใจของไทยเรา สำนวนไทย สุภาษิตไทยและคำพังเพยนั้น เกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันของผู้คนที่ทำให้เกิดเหตุการณ์ต่างๆขึ้น ทั้งทางดีและทางร้าย จนมีการนำสิ่งที่เกิดขึ้นมาเรียบเรียงถ้อยคำใหม่ในเชิงสั่งสอนหรือเปรียบเทียบ จนเกิดเป็นสํานวนไทย สุภาษิตคำพังเพย และ สุภาษิตสำนวนไทยในที่สุด

เดินตามหลังผู้ใหญ่หมาไม่กัด

หมายถึง ประพฤติตามอย่างผู้มีประสบการณ์ย่อมปลอดภัย

ตัวอย่าง “ เธอจะทำอะไรก็ควรดูแบบย่างคนรุ่นก่อนๆ เขาเคยปฏิบัติมาคนโบราณท่านยังกล่าวว่า เดินตามหลังผู้ใหญ่หมาไม่กัด ”

ดินพอกหางหมู

หมายถึง การงานหรือธุระใดๆที่ปล่อยให้คั่งค้าง ก็จะเพิ่มพูนขึ้นเรื่อยๆจนทำให้ลำบากหรือเดือดร้อน

ตัวอย่าง “นักเรียนควรทำการบ้านให้เสร็จทุกครั้งอย่าปล่อยให้เป็นดินพอกหางหมู ถึงเวลาใกล้สอบก็จะเดือดร้อน ”

ช้างตายทั้งตัว เอาใบบัวมาปิด

หมายถึง ความผิดหรือความชั่วร้ายแรงที่รูกันทั่ว จะปิดอย่างไรก็ปิดไม่มิด

ตัวอย่าง “ ทำทุจริตคดโกงขนาดนั้นจะปิดบังอย่างไรคนเข้าก็รู้ ช้างตายทั้งตัวเอาใบบัวมาปิด ไม่มิดหรอก”

ชี้โพรงให้กระรอก

หมายถึง แนะนำหรือบอกใบ้ให้รู้ ทำให้ผู้อื่นเห็นช่องทางทำผิดหรือเอาประโยชน์ได้ง่าย

ตัวอย่าง “ การสอนเพศศึกษาในโรงเรียน ถ้าสอนไม่ดีก็เท่ากับเป็นการ ชี้โพรงให้กระรอก ”

เจ้าไม่มีศาล สมภารไม่มีวัด

หมายถึง ผู้ที่เคยเป็นใหญ่แล้วสูญเสียอำนาจ

ตัวอย่าง “ ตั้งแต่ท่านถูกปลดออกจากตำแหน่ง ก็กลายเป็นเจ้าไม่มีศาล สมภารไม่มีวัด”

ชักหน้าไม่ถึงหลัง

หมายถึง ความขัดสนเงินทอง เพราะรายได้มีไม่พอคุ้มกับรายจ่าย หรือรายได้ที่รับมาเมื่อต้นเดือนไม่พอใช้ไปถึงปลายเดือน

ตัวอย่าง “ เดือนนี้ชักหน้าไม่ถึงหลัง เพราะรถเสียต้องซ่อมไปหลายพัน”

จับได้คาหนังคาเขา

หมายถึง จับได้ในขณะที่ทำผิดพร้อมกับของกลาง ทำให้แก้ตัวไม่ได้

ตัวอย่าง “ แดงแอบหยิบขนมเค้กของดำไป 1 ชิ้น ดำไปเห็นแดงถือขนมเค้กอยู่กำลังจะกิน จึงพูดว่า จับได้คาหนังคาเขา ไม่ต้องแก้ตัวเอาขนมคืนมาเสียดีๆ ”

จับปลาสองมือ

หมายถึง ทะอะไรหลายอย่างในเวลาเดียวกันอาจไม่สำเร็จสักอย่าง

ตัวอย่าง “ เธอทำงานสำคัญลายอย่างพร้อมกัน จับปลาสองมือแบบนี้ระวังจะชวดหมดนะ ”

จับมือใครดมไม่ได้

หมายถึง ไม่มีหลักฐานที่จะหาตัวคนทำผิด

ตัวอย่าง “ ห้องนี้มีคนเข้าออกพลุพล่าน กระเป๋าสตางค์ที่หายไปจึงจับมือใครดมไม่ได้ ”

งงเป็นไก่ตาแตก

หมายถึง สับสนจนทำอะไรไม่ถูก ไม่เข้าใจเรื่องที่เกิดขึ้นจริง

ตัวอย่าง “ เขาถูกกล่าวหาอย่างรุนแรงว่าเป็นต้นเหตุยุยงให้สามีภรรยาคู่นั้นแตกแยกกัน ทั้งๆที่เขาไม่รู้เรื่องเลย เขาจึงงงเป็นไก่ตาแตก ”

เข้าด้ายเข้าเข็ม

หมายถึง เวลาคับขันหรือสำคัญยิ่ง หากทำผิดพลาดหรือถูกขัดจังหวะเพียงนิดเดียวกำให้เสียการได้

ตัวอย่าง “ นักกีฬาวิ่งแข่ง กำลังเข้าด้ายเข้าเข็มจะถึงเส้นชัยยู่แล้ว เกิดสะดุดขาตัวเองหกล้ม เลยชวดเหรียญทอง ”